Tiecgiadinh hôm nay sẽ cùng các bạn khám phá về sự khác nhau trong phong tục cưới hỏi ba miền ở Việt Nam, hãy cùng tìm hiểu nhé!
Phong tục cưới miền Bắc
Nghi thức, nghi lễ cưới ở Hà Nội so với các vùng miền khác thường quy định nghiêm ngặt hơn, ít nhất phải giữ được 3 lễ là Chạm ngõ, Lễ hỏi và Rước dâu
Dạm ngõ:
Là lễ tiếp xúc đầu tiên, chính thức của hai gia đình nhà trai và nhà gái. Ngày nay, những gia đình ở Hà Nội vẫn giữ nguyên nếp xưa, lễ dạm ngõ vẫn được xem là thủ tục cần thiết, để giữa hai gia đình “chỗ người lớn” thưa chuyện với nhau. Sau lễ dạm ngõ là đến lễ ăn hỏi. Dù là tầng lớp nào thì cũng không thể thiếu được cơi trầu
Lễ hỏi:
Lễ ăn hỏi của người Hà Nội thì không thể thiếu cốm và quả hồng. Nếu gia đình khá giả thì ngoài cốm – quả hồng và trầu cau còn có thêm lợn sữa quay… Dù lễ vật trong mâm quả nhiều, ít nhưng vẫn không thể thiếu được bánh “su sê”, ngày xưa hay gọi là bánh “phu thê”, một số địa phương gọi chệch ra là bánh “su sê” là biểu tượng của đôi vợ chồng duyên phận vẹn toàn. Ngày giờ tốt cho lễ hỏi phải được chọn lựa kỹ lưỡng, các tráp ăn hỏi cũng phải được chuẩn bị đầy đủ, phải là số lẻ và lễ ăn hỏi phải diễn ra trước đám cưới ít nhất một tuần tới 10 ngày
Lễ rước dâu:
Ngày xưa có rất nhiều thủ tục, đi đầu đám rước là những người giàu có địa vị trong làng xã, khi đón dâu ra đến đầu làng còn có lễ chăng dây, đầu làng hoặc đầu phố (lễ chăng dây đến đầu thế kỷ XX vẫn còn), muốn đi qua phải đưa một ít tiền. Ăn uống, tiệc tùng diễn ra trước ngày cưới 1 ngày (bây giờ thường tổ chức luôn ngay trong ngày cưới). Trong khi đón dâu, cô dâu chú rể phải làm lễ gia tiên, lễ này như một sự tưởng nhớ đến cội nguồn, tổ tiên
Phong tục cưới miền Trung
Người miền Trung, mà cụ thể là ngay tại cố đô Huế có tục cưới xin rất đơn giản, tiết kiệm, trọng lễ nghi, không trọng tiền bạc. Người Huế cũng có các bước như dạm ngõ, ăn hỏi, đón dâu nhưng ý nghĩa có khác đôi chút so với miền Bắc
Xem ngày giờ trước lễ hỏi, lễ cưới:
Chuẩn bị lễ hỏi, lễ cưới, người Huế thường xem ngày giờ tốt xấu, cũng có khi họ lên chùa thỉnh ý các cao tăng xem giúp ngày giờ tốt xấu. Sau khi chọn ngày giờ, hai bên thông gia sẽ báo cho nhau bằng một cuộc thăm hỏi đơn giản
Trình tự lễ cưới:
Ðám cưới ở Huế có các lễ diễn ra theo trình tự: xin giờ, nghinh hôn, bái tơ hồng, rước dâu diễn ra ở nhà gái. Và đón dâu, trình báo gia tiên ở bên nhà trai.
Lễ vật:
Người Huế không có tục thách cưới, lễ vật trong lễ cưới tối thiểu chỉ gồm có mâm trầu cau, rượu trà, nến tơ hồng, bánh phu thê. Nếu khá giả, nhà trai có thể thêm bánh kem, bánh dẻo; không có “lợn quay đi lộng” như ở nhiều nơi
Những đặc điểm không thể thiếu trong lễ cưới:
+ Ở Huế theo phong tục cưới hỏi luôn luôn phải có phù dâu, phù rể và hai đứa trẻ rước đèn đi phía trước. Hai đứa trẻ thường là 1 trai 1 gái, tuổi tương đương nhau cầm lồng đèn hay cầm hoa trên tay
+ Trong đêm tân hôn, đôi bạn trẻ phải làm lễ giao bôi hợp cẩn. Người Huế có tập tục để trong phòng hoa chúc một khay lễ với 12 miếng trầu, đĩa muối, gừng và rượu giao bôi. Ðôi bạn trẻ phải nhai hết 12 miếng trầu ấy, tượng trưng cho 12 tháng hòa hợp trong một năm, 12 năm hòa hợp tuần hoàn trong một giáp âm lịch. Việc ăn muối ăn gừng mang màu sắc dân gian, biểu tượng nghĩa tình nồng thắm
+ Khi đưa dâu, thông thường bố mẹ cô gái sẽ không đi theo xe, mà hôm sau mới sang nhà trai, với ý nghĩa xem cô con gái ngày đầu về làm dâu nhà chồng có làm điều gì phật lòng nhà chồng không. Buổi gặp này, hai bên thông gia đối đáp những câu khách sáo, nhắn gửi con cái cho nhau, và căn dặn con mình phải hiếu thảo với gia đình bên vợ hoặc bên chồng
Ðặc biệt hơn, quan hệ tuổi mạng rất được coi trọng trong phong tục cưới hỏi ở Huế. Người chủ hôn thường là người cao niên trong dòng tộc hai bên, thân thuộc với gia đình, vợ con đầy đủ, không tật bệnh, tuổi không khắc kỵ với đôi tân nhân. Những nhân vật khác trong đám cưới từ người may áo cưới, người sắp xếp phòng cho đêm tân hôn, người đóng vai trò tổ chức đều phải được lựa chọn kỹ càng. Những người này đều phải có gia đình hòa thuận, con cái đề huề
Phong tục cưới ở miền Nam
Người dân phía Nam thường có lối suy nghĩ phóng khoáng, vì thế phong tục cưới hỏi của họ cũng có phần thoải mái và giảm nhẹ hơn. Lễ cưới tại miền Nam vẫn có đầy đủ cả 3 nghi thức là dạm ngõ, ăn hỏi, đón dâu. Nhưng không như miền Bắc, người miền Nam có thể bỏ qua lễ dạm ngõ mà tiến hành lễ ăn hỏi và đón dâu cùng một ngày
Tuy nhiên, có một nghi lễ bắt buộc cần có trong phong tục cưới hỏi miền Nam, đó là lễ lên đèn. Vị trí buổi lễ là ở khu vực bàn thờ tổ tiên. Trong nhà trang trí tùy theo gia đình, phải có đủ “hương đăng hoa quả”. Họ hàng nhà trai đến, phải có người làm mai đi đầu. Phẩm vật đưa đến, ngoài trái cây, bánh kẹo, phải có trầu cau. Đại diện nhà trai đến, kính cẩn mời nhà gái uống trà, rượu, và mời ăn trầu. Hai bên bàn bạc với nhau vài chi tiết, tặng nữ trang, tiền mặt, không mất thì giờ vì đã thỏa thuận với nhau từ trước rồi. Xong xuôi, người trưởng tộc của nhà gái tuyên bố “Xin làm lễ lên đèn”
Lễ lên đèn:
Lên đèn là nghi lễ quan trọng và thiêng liêng nhất. Hai ngọn nến to, do nhà trai đem đến được đặt trên bàn thờ ông bà. Người trưởng tộc bèn khui một chai rượu, trong số hai chai do nhà trai đem đến. Rồi thì ông đứng trước bàn thờ ngay chính giữa, cô dâu và chú rể đứng hai bên, im lặng. Hai ngọn đèn được đốt lên, từ ngọn lửa của cái đèn trứng vịt nhỏ của bàn thờ (hiểu là lửa hương hỏa). Hai ngọn đèn cháy từ từ, đặt sát nhau vì người làm lễ đang áp hai tay vào nhau như đang khấn vái. Khi lửa cháy đều ngọn, ông này từ từ giang cánh tay ra trao cho hai người trợ lý mỗi bên một ngọn đèn để cắm vào chân đèn. Ngọn đèn phải cháy thong dong, đều đặn, nếu bên cao bên thấp thì sẽ có dư luận chàng rể sợ vợ, cô dâu sẽ lấn hiếp chồng. Ðề phòng nến tắt, nhiều người đóng cửa sổ thật kỹ, sợ gió tạt hoặc tạm thời tắt quạt máy. Ngày nay, đèn chế biến bằng hóa chất, không làm bằng sáp ong như xưa nên dễ tắt bất ngờ
Trên đây, chính là những điểm khác biệt về phong tục cưới hỏi của ba miền Việt Nam. Tiecgiadinh.com nghĩ rằng, sự khác biệt này được tạo nên bởi chính văn hóa và phong cách của từng vùng miền. Chính vì thế, ở vùng nào thì các bạn nên hiểu rõ hơn để có được một lễ cưới hỏi ấm cúng và ý nghĩa nhất. Chúc các gia đình có ngày lễ ăn hỏi ý nghĩa nhất!
